រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត
អត្ថបទក្រុមស្រាវជ្រាវប្រពៃណី
ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ នៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ
សេចក្ដីផ្ដើម
ប្រទេស កម្ពុជា ជាប្រទេសមួយឋិតនៅក្នុងតំបន់ត្រូពិច ដែលមានអាកាសធាតុក្ដៅហើយសើម ជាលក្ខណៈមួយ បង្កការងាយស្រួល ដល់ការរស់នៅរបស់ពួកសត្វទាំងឡាយ និងការរីកលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិគ្រប់បែបយ៉ាង ។ អំណោយផលនៃអាកាសធាតុទាំងនេះ បានធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិវល្លិរមៀត អាចដុះលូតលាស់បានល្អ ស្ទើរតែគ្រប់ទីកន្លែង បណ្ដាខេត្តនានានៃប្រទេសកម្ពុជា ។
រុក្ខជាតិ គ្រប់ប្រភេទ នាបដុះពាសពេញ នៅតាមតំបន់នានាដូចជា ខ្ពង់រាប វាលទំនាប និងតំបន់ភ្នំជាដើម ។ ប្រជាជនខ្មែរបានទាញយកផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើន ពីរុក្ខជាតិទាំងនោះ មកបំពេញតាមតម្រូវការរបស់ខ្លួន ។ រុក្ខជាតិនីមួយ ៗ មានសារៈប្រយោជន៍ផ្សេងគ្នា ទៅតាមប្រភេទរបស់រុក្ខជាតិ ។ យ៉ាងណាមិញ នៅសម័យមុន រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត ត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរយើង យកមកផ្សែផ្សំធ្វើជាឱសថ សម្រាប់ព្យាបាលរោគ ហើយរហូតមកដល់សម័យនេះ ការយករុក្ខជាតិវល្លិរមៀតទៅផ្សំជាថ្នាំ ក៏នៅតែឃើញមានបន្តខ្លះ ៗ ដែរ គឺដោយសារប្រជាជនខ្មែរយើង នៅតែមានជំនឿលើថ្នាំបុរាណនៅឡើយ ដោយសារតែមិនចាំបាច់ ត្រូវចំណាយលុយកាក់ច្រើន ដើម្បីយកទៅទិញឱសថសម័យ ជាពិសេសកត្តាទាំងនេះហើយ ជាទម្លាប់ព្រមទាំងជាជំនឿ ដែលបានបន្សល់ទុកតាំងពីដូនតាមក ដូច្នោះហើយទង្វើទាំងនេះ បានផ្ទេរពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។ ការកាប់វល្លិរមៀត យកមកផ្សំធ្វើជាឱសថបុរាណគ្មានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្លាដូចជា ការកាប់យកទៅលក់ឲ្យម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតម្សៅវល្លិរមៀតឡើយ ព្រោះកាប់សម្រាប់តែយកមកបំពេញតម្រូវការផ្ទាល់ខ្លួនបន្តិចបន្តួច ប៉ុណ្ណោះ ។ តែទៅជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត នៅតែត្រូវបានគេកាប់យកទៅ លក់ឲ្យម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតវល្លិរមៀត យកទៅកែច្នៃតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ដើម្បីធ្វើឲ្យក្លាយទៅជា វត្ថុធាតុដើមដដែល ។ បច្ចុប្បន្នរុក្ខជាតិវល្លិរមៀត ជាតម្រូវការរបស់ឈ្នួញក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក ដោយពួកគេ បានប្រមូលទិញពីប្រជាជន ក្នុងបរិមាណយ៉ាងច្រើន សម្រាប់ផលិតចេញជាម្សៅវល្លិរមៀត ទុកសម្រាប់លក់នៅក្នុងប្រទេសខ្លះ និងមួយចំនួនធំទៀត សម្រាប់ដឹកនាំយកទៅលក់នៅក្រៅប្រទេស ។ ក្នុងរវាងឆ្នាំ ១៩៩៤ – ២០០០ 1 ទាំងការកាប់ និងការផលិតចេញជាម្សៅ មានសកម្មភាពខ្លាំងក្លាណាស់ តែត្រូវរាជរដ្ឋាភិបាលហាមឃាត់មិនឲ្យកាប់ និងផលិតឡើយ ព្រោះវាមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ ដល់ប្រជាជន សង្គមរស់នៅ ជាពិសេសបរិដ្ឋានធម្មជាតិទាំងមូល ។
I- លក្ខណៈទូទៅនៃរុក្ខជាតិវល្លិរមៀត
វល្លិរមៀត ឬ ល្មៀត 2 (TERAMNUS LIBIALIS) ជា ឈ្មោះវល្លិមួយប្រភេទ ក្នុងចំណោមប្រភេទវល្លិជាច្រើន ដែលមានដុះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាយូរណាស់មកហើយ ។ វល្លិរមៀតមានសាច់ខាងក្នុងសើម ពណ៌លឿងស្រដៀងនឹងមើមរមៀត ។ ពេលវិទ្យាសាស្ត្រមិនទាន់ជឿនលឿន គេច្រើនប្រើប្រាស់វល្លិរមៀតនេះសម្រាប់ធ្វើជាថ្នាំរម្ងាប់រោគ តែមកដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន គេបានកែច្នៃរុក្ខជាតិវល្លិរមៀត ធ្វើជាម្សៅវល្លិរមៀតវិញ ។
១– ទីតាំង
ជា ទូទៅ វល្លិរមៀត ច្រើនដុះនៅតាមតំបន់ភ្នំ ដែលមានអាកាសធាតុត្រជាក់ ។ គេមិនអាចកំណត់អំពីអាយុកាល របស់វល្លិរមៀតបានទេ គឺអាស្រ័យលើទីតាំងភូមិសាស្ត្រ បើសិនជាទីតាំងដែលវល្លិនេះដុះសម្បូរទៅដោយថ្មច្រើន រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត មិនសូវដុះល្អទេ តែបើសិនទីតាំងនោះមិនសូវសម្បូរថ្ម ហើយមានអាកាសធាតុត្រជាក់ទៀតនោះ ជាការបង្ករលក្ខណៈងាយស្រួល ដល់ការរីកលូតលាស់ នៃរុក្ខជាតិប្រភេទនេះណាស់ ។
ខេត្តដែលសម្បូរវល្លិរមៀតមានដូចជា កោះកុង កំពត កំពង់ស្ពឺ ពោធិ៍សាត់ និងបណ្ដាខេត្តផ្សេង ៗ ទៀត 3 ។
២– ទ្រង់ទ្រាយរបស់រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត
វល្លិ រមៀតមានពីរប្រភេទ គឺវល្លិដែលវារនៅនឹងដី និងវល្លិដែលរុំព័ទ្ធឡើងលើដើមឈើ ។ ជាមធ្យមដើមវល្លិរមៀត មានប្រវែងពីម្ភៃម៉ែត្រ ទៅសាមសិបម៉ែត្រ ជួនកាលអាចលើសពីនេះទៅទៀត 4 គឺអាស្រ័យទៅលើប្រវែងដើមឈើ ដែលវល្លិរមៀតត្រូវរុំព័ទ្ធឡើងទៅលើ បើដើមឈើខ្ពស់ វល្លិរមៀតក៏វារឡើងខ្ពស់តាមនោះដែរ តែបើដើមឈើទាប នៅពេលវល្លិឡើងទៅដល់ចុងឈើ ហើយចុងវល្លិរមៀត ក៏បត់សំយុងក្បាលចុះមកដី ដើម្បីវារនៅនឹងដីបន្តទៀត ព្រោះមិនអាចតោងវារទៅលើបន្តទៀតបាន ។ ភាគច្រើន វល្លិដែលវារនៅនឹងដី មានប្រវែងវែងជាង វល្លិដែលរុំវារតោងឡើងដើមឈើ។
បើ និយាយពីសំបកដើមវល្លិរមៀតវិញ គេសង្កេតឃើញថា សំបកដើមវល្លិរមៀតមាន ពណ៌ស ប្រផេះ ហើយស្ដើង បើសិនជាយើងយកក្រចកទៅឆ្កឹះតែបន្តិច គេឃើញសាច់វល្លិរមៀតលឿងច្រាលចេញមកភ្លាម ហាក់បីដូចជាមើមរមៀតអញ្ចឹង ។
ផ្ទៃ សាច់ខាងក្នុងរបស់វល្លិរមៀត រាងជាកងមូល ៗ សរសៃឆ្មា ៗ ស្រដៀងនឹងអំបោះដេរបាវ ។ រង្វង់កង ៗ ដែលជាស្រទាប់របស់សាច់វល្លិរមៀត មានចំនួនប្រហែលប្រាំទៅប្រាំមួយស្រទាប់ ។
ស្លឹក របស់វល្លិរមៀត គេមិនសូវមានឃើញដុះនៅនឹងគល់វល្លិទេ គឺច្រើនឃើញមានដុះសម្បូរនៅចុងវល្លិ ព្រោះពេលដើមរបស់វារីកលូតលាស់ធំ ស្លឹកចាស់ ៗ ក៏ចាប់ផ្ដើមជ្រុះ ។ ស្លឹកវល្លិរមៀតមានសណ្ឋានដូចស្លឹកម្លូ និងមានទំហំដូចស្លឹកម្លូដែរ ជាពិសេសចុងស្លឹកមានសភាពស្រួច និងមានពណ៌បៃតងដូចគ្នា ។
ធាង របស់វល្លិរមៀត មានទំហំប៉ុនជើងធូប ទងជាប់គល់ធាង និងទងជាប់គល់ សន្លឹករាងកំប៉ោងដូចគ្នា ប៉ុន្តែទងជាប់គល់សន្លឹកតូចជាងទងជាប់គល់ធាងបន្តិច ។
ផ្កា វល្លិរមៀត មានរាងល្អិត ៗ ពណ៌សនៅជាកញ្ចុំ ៗ ឯផ្លែរបស់វា មានរាងមូលប៉ុនម្រាមដៃ ហើយដុះជាចង្កោម ៗ នៅក្នុងមួយចង្កោម មានប្រហែលជាបួនទៅប្រាំផ្លែ 5 ។
II- ការរកវល្លិរមៀត
ការ រកវល្លិរមៀត ជារបរមួយរបស់ប្រជាជនខ្មែរ នៅតាមតំបន់ព្រៃភ្នំ មិនខុសពីរបរផ្សេង ៗ ដូចជា ការរកខ្លឹមចន្ទន៍ក្រស្នា ការយកជ័រម្រ័ក្សណ៍ ការរកផ្ដៅ ការរកវល្លិផ្សេង ៗ មកធ្វើជាឱសថបុរាណប៉ុន្មាននោះទេ ព្រោះថាប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួន នៅតាមតំបន់ជនបទ នៅមានជំនឿលើគ្រូបុរាណ (ព្យាបាលបែបបុរាណ) នៅ ពេលមានជំងឺតម្កាត់ម្ដង ៗ និងដោយគ្មានប្រាក់កាសសម្រាប់ព្យាបាល ប្រជាជនបានទៅរកវល្លិរមៀត មកផ្សំធ្វើជាឱសថ សម្រាប់ព្យាបាលដោយខ្លួនឯង តែមកដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន ការរកវល្លិរមៀតមកធ្វើជាឱសថបុរាណ គេពុំសូវប្រទះឃើញមានទេ គឺភាគច្រើនអ្នកទៅរកកាប់វល្លិរមៀត គេមានគោលបំណង កម្មយកទៅលក់ឲ្យម្ចាស់សិប្បកម្ម ផលិតម្សៅវល្លិរមៀតប៉ុណ្ណោះ ។ ក្នុងការទៅរកវល្លិនេះផងដែរ គេមានវិធីកាប់របស់គេ គឺនៅពេលដែលគេប្រទះឃើញ វល្លិរមៀតដែលរុំព័ទ្ធដើមឈើ គេកាន់កាំបិតឡើងទៅចុងឈើ រួចកាប់វល្លិទម្លាក់ចុះមកខាងក្រោម រួចទើបកាប់វល្លិត្រង់គល់ទៀត ដើម្បីងាយស្រួល អូសវល្លិទម្លាក់ចុះមកក្រោម ។ ចុងក្រោយ គេក៏កាប់វល្លិជាកង់ ៗ ប្រវែងប្រហែលពីរម៉ែត្រ ចងជាបាច់ ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការដឹកជញ្ជូន 6 ។
១– ការធ្វើដំណើរ
ក្នុង ការធ្វើដំណើរទៅរកវល្លិរមៀត អ្នកទៅរកវល្លិរមៀត តែងតែធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង ព្រោះត្រូវឡើងភ្នំ និងត្រូវចូលព្រៃជ្រៅ ។ ការធ្វើដំណើរទៅរកវល្លិរមៀត ត្រូវធ្វើឡើង ដោយមានសមាជិកធ្វើដំណើររួមគ្នា ចំនួនពីដប់ទៅម្ភៃនាក់ ក្នុងនោះផងដែរ អ្នកទៅរកវល្លិរមៀត ច្រើនទៅកាប់នៅរដូវប្រាំង 7 នៅរដូវវស្សា គេពុំសូវឃើញមានទេ ព្រោះនៅរដូវវស្សាសម្បូរភ្លៀង ធ្វើឲ្យមានការលំបាក ក្នុងការដឹកជញ្ជូនវល្លិចេញពីក្នុងព្រៃ ។ សម្ភារៈដែលត្រូវយកទៅជាមួយ មានដូចជា កាំបិត អង្រឹង តង់កោស៊ូ អង្ករ ត្រីងៀត និងសម្ភារៈមួយចំនួនទៀត ព្រោះការទៅរកវល្លិ ត្រូវចំណាយពេលយ៉ាងយូរគួរសម ដោយត្រូវស្នាក់នៅក្នុងព្រៃពីដប់ទៅម្ភៃថ្ងៃ ឬអាចលើសពីនេះទៅទៀត អាស្រ័យដោយជួបវល្លិ ឬមិនជួបវល្លិតែប៉ុណ្ណោះ ។
២– អបិយជំនឿ និងតំណមសម្រាប់អ្នកទៅកាប់វល្លិរមៀត
បញ្ហា អបិយជំនឿពេលដើរព្រៃ គេឃើញកើតមានជាយូរយាណាស់មកហើយ ដែលបន្សល់ទុករហូតបច្ចុប្បន្ននេះ ។ ចំពោះអ្នកទៅកាប់វល្លិរមៀតក៏ដូច្នោះដែរ ពេលចូលព្រៃ គេតែងតែបន់ស្រន់សុំសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចម្រើនពីអ្នកតាម្ចាស់ព្រៃ កុំឲ្យជួបនឹងគ្រោះថ្នាក់ ព្រមទាំងជំងឺតម្កាត់ផ្សេង ៗ ពិសេសសុំកុំឲ្យជួបនឹងពពួកសត្វសាហាវ ដែលសម្បូរពាសពេញក្នុងព្រៃ ព្រោះការធ្វើដំណើរ ត្រូវស្នាក់នៅក្នុងជំរំ ដែលត្រូវបោះនៅក្នុងព្រៃ ។ ក្រុមអ្នកទៅកាប់វល្លិទាំងអស់ ប្រមូលគ្នាយកតង្វាយផ្សេង ៗ ដើម្បីដាក់ថ្វាយដល់អ្នកតា ដែលថែរក្សាព្រៃ ឲ្យជួយតាមថែរក្សា និងជួយបង្ហាញផ្លូវដល់ពួកគេ ក្នុងការស្វែងរកវល្លិរមៀត 8 ។ ពួកគេមានជំនឿថា បើសិនជាពួកគេ មិនដាក់តង្វាយថ្វាយអ្នកតាទេ អ្នកតានឹងខឹង ហើយកាច់គេធ្វើឲ្យគេមានជំងឺ ឬជួបនឹងហេតុអាក្រក់អ្វីមួយ ជាក់ជាមិនខានឡើយ ។
គួប ផ្សំនឹងជំនឿខាងលើ គេក៏ឃើញមានតំណមផ្សេង ៗ ដើម្បីសុំសេចក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ តួយ៉ាងដូចជា តមមិនឲ្យមាត់កផ្ដេសផ្ដាស ហាមជេរប្រទេចគ្នាក្នុងព្រៃ ពេលកំពុងរកវល្លិ ព្រោះនាំឲ្យកើតអន្តរាយដល់ខ្លួន ពេលហូបបាយ ត្រូវរំលែកម្ហូបអាហារខ្លះដាក់ថ្វាយអ្នកតាម្ចាស់ព្រៃជាដើម ។ នេះជាលក្ខណៈពិសេសរបស់ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីខ្មែរ ដែលគេតែងតែជួបប្រទះជារឿយ ៗ នៅក្នុងជីវិតរស់នៅ មានន័យថា ខ្មែរជាជនជាតិមានជំនឿជឿជាក់ និងគោរពប្រតិបត្តិជានិច្ច នូវតំណមផ្សេង ៗ ដែលដូនតាបានបន្សល់ទុកឲ្យ ។
៣– ផលវិបាករបស់អ្នករកវល្លិរមៀត
បច្ចុប្បន្ន វល្លិរមៀត មិនសូវម្បូរដូចមុនទេ អ្នកទៅរកវល្លិរមៀតនេះ ត្រូវធ្វើដំណើរចូលព្រៃជ្រៅទើបបានជួប ហើយត្រូវឡើងទៅកាប់នៅដើមឈើធំ ៗ ហើយខ្ពស់ ៗ ទៀត ដូច្នេះអ្នកទៅកាប់វល្លិរមៀត ត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាមួយចំនួន ដែលមិនអាចចៀសផុត ។ នៅក្នុងព្រៃសម្បូរដោយសត្វសាហាវជាច្រើន ជាពិសេសសត្វទាក ដូច្នេះអ្នកទៅកាប់វល្លិ មានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចខ្លាំងណាស់ ។ ម្យ៉ាងទៀតការចូលព្រៃ ងាយស្រួលនឹងកើតជំងឺណាស់ ជាពិសេសជំងឺគ្រុនចាញ់សន្ធំ ព្រោះអ្នកទៅកាប់វល្លិរមៀតដេកតែក្នុងអង្រឹង វាមិនអាចការពារមូស មិនឲ្យខាំទាំងស្រុងបានឡើយ ។ ចំពោះអ្នកទៅរកវល្លិរមៀតនៅរដូវភ្លៀងវិញ បញ្ហាដែលត្រូវប្រឈមមុខខ្លាំងជាងគេនោះ គឺសត្វទាក ពីព្រោះសត្វរបៀបនេះសម្បូរណាស់នៅរដូវវស្សា ។
III- ឧបករណ៍ និងវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ផលិតម្សៅវល្លិរមៀត
១– ឧបករណ៍
ប្រសិន បើយើងចង់បានផលិតផលអ្វីមួយ យើងចាំបាច់ត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើឧបករណ៍សម្រាប់ផលិត ។ ម្សៅវល្លិរមៀតដែលអាចចេញជារូបរាងបាន គឺវាអាស្រ័យទៅលើឧបករណ៍មួយចំនួនដូចជា ៖
–ម៉ាស៊ីនហាន់ ជាឧបករណ៍មួយប្រភេទ មានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ឧបករណ៍នេះមាន កាំបិតមុខកាត់ សម្រាប់កាប់ចិញ្ច្រាំវល្លិជាចំនិត ៗ ដើម្បីប្រមូលយកទៅដាក់ត្រាំនៅក្នុងអាង ។
– ម៉ាស៊ីនបូមទឹក ជាឧបករណ៍មួយប្រភេទ មានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ប្រើសម្រាប់បូមទឹកពីស្ទឹង បឹង ត្រពាំង ដែលនៅជិតកន្លែងផលិតយកមកដាក់ក្នុងអាង ដើម្បីត្រាំចំណិតវល្លិ ដែលបានកាប់ចិញ្ច្រាំរួចជាស្រេច និងសម្រាប់បូមទឹករងថ្លា នៅខាងលើអាងដាក់ទៅអាងមួយផ្សេងទៀត ដែលនៅជិតគ្នា ។
– អាងត្រាំ ធ្វើឡើងពីកៅស៊ូតង់ ឬស៊ីម៉ងត៍ តែភាគច្រើនគេធ្វើពីកៅស៊ូតង់ ព្រោះមានភាពងាយស្រួល ពេលដែលគេចង់ផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងផលិតម្សៅវល្លិរមៀត ។ អាងត្រាំ គេធ្វើឡើងមានទទឹងប្រវែង ២ ម៉ែត្រ ទៅ ២ ម៉ែត្រកន្លះ បណ្ដោយប្រវែង ២ ម៉ែត្រកន្លះ ទៅ ៣ ម៉ែត្រ និងជម្រៅប្រវែង ១ ម៉ែត្រ ទៅ ១ ម៉ែត្រកន្លះ 9 ។
– ប៉ែល និងរនាស់ ជាឧបករណ៍សំខាន់មួយដែរ នៅពេលដែលគេបូមទឹករងថ្លាពីអាង ដែលដាក់ត្រាំចំណិតវល្លិរមៀត ទៅដាក់នៅក្នុងអាងមួយផ្សេងទៀត ហើយនៅសល់ម្សៅវល្លិរមៀតសើមកកនៅខាងក្រោម គេក៏ចាប់ផ្ដើមយកឧបករណ៍ទាំងពីរនេះទៅកាយ និងចូលយកម្សៅដាក់ទៅក្នុងទៃ ហើយដាក់សង្កត់ ដូចម្សៅនំអញ្ចឹង ។
– ទែ ជាឧបករណ៍មួយប្រភេទ សម្រាប់ច្រកម្សៅវល្លិរមៀត ដែលនៅបាតអាង ដើម្បីដាក់សង្កត់ឲ្យអស់ជាតិទឹក (ទៃមានលក្ខណៈដូច បាវ ឬស្បោង) ។
– ចង្អេរ ជាឧបករណ៍ចុងក្រោយ សម្រាប់ដាក់ហាលម្សៅវល្លិរមៀត ដែលបានមកពីការសង្កត់ ដើម្បីយកទៅហាលឲ្យម្សៅស្ងួត ។
២– វត្ថុធាតុដើម
ឧបករណ៍ ទាំងអស់ខាងលើ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការផលិតចេញជាម្សៅវល្លិរមៀត តែវាក៏ត្រូវគួបផ្សំជាមួយវត្ថុធាតុដើម មួយចំនួនទៀតដូចជា ទឹក អាស៊ីត អំបិល ដែលជាវត្ថុធាតុដើមដ៏សំខាន់បំផុត ក្នុងការផលិត ដើម្បីសម្រេចចេញជាម្សៅបាន ។ ទឹក សម្រាប់ត្រាំចំណិតវល្លិរមៀត ដែលគេកាប់ចិញ្ច្រាំរួចរាល់ហើយ ឯអំបិល និងអាស៊ីត មានតួនាទីសំខាន់ជាងគេបំផុត សម្រាប់កាត់ជាតិម្សៅចេគពីក្នុងសាច់វល្លិ ។
IV- របៀបផលិតម្សៅវល្លិរមៀត និងផលវិបាក
១– វិធីសាស្ត្រផលិតម្សៅវល្លិរមៀត
ដើម្បី ផលិតឲ្យចេញជាម្សៅវល្លិរមៀត យើងត្រូវយកវល្លិរមៀតចាស់ ព្រោះវល្លិកាន់តែចាស់ គឺកាន់តែសម្បូរម្សៅ ដូចពាក្យខ្មែរថា “ខ្ញីកាន់តែចាស់កាន់តែហឹរ 10 ” ។ បន្ទាប់មក គេក៏ចាប់ផ្ដើមយកវល្លិដែលគេកាប់ជាកង់ ៗ ប្រវែង ២ ម៉ែត្ររួចមកហើយនោះ ទៅដាក់ក្នុងម៉ាស៊ីនហាន់ ដែលមានថាស សម្រាប់ចិញ្ច្រាំចេញជាចំណិត ៗ ។ បន្ទាប់ពីហាន់វល្លិជាចំណិត ៗ រួចរាល់ហើយ គេក៏ចាប់ផ្ដើមយកចំណិតវល្លិទាំងនោះទៅដាក់ក្នុងអាង ដើម្បីត្រាំជាមួយទឹក និងអាស៊ីរយៈពេលពី ៤ ទៅ ៥ ថ្ងៃ ធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីឲ្យវល្លិទន់រលួយ ធ្លាក់ម្សៅវល្លិចុះក្រោម ។ បន្ទាប់មក គេបង្ហូរទៅត្រាំក្នុងអាងចុងក្រោយមួយទៀតដែលនៅជិតគ្នា និងមានលាយអំបិល ។ ក្នុងរយៈពេលមួយសប្ដាហ៍ក្រោយមក វល្លិរមៀតបានក្លាយទៅជាម្សៅ ហើយគេក៏ចាប់ផ្ដើមបង្ហូរទឹក ដែលមានជាតិអំបិលនោះចោល រួចហើយគេយកប៉ែលកើបម្សៅវល្លិដាក់ក្នុងទៃ 11 ។ បន្ទាប់មក គេចាប់ផ្ដើមចងមាត់ទៃ រួចយកដុំថ្មមកសង្កត់ ដើម្បីឲ្យអស់ជាតិទឹក ការសង្កត់ម្សៅត្រូវប្រើរយៈពេល ១ យប់ ទើបគេស្រាយមាត់ទៃ រួចយកប៉ែលចូកម្សៅចេញ យកទៅដាក់ហាលក្នុងចង្អេរ ដើម្បីឲ្យម្សៅវល្លិស្ងួតល្អ ។ នៅក្នុងការហាលម្សៅវល្លិរមៀតនេះ បើសិនជាគ្មានថ្ងៃហាលទេ គេយកម្សៅវល្លិរមៀត ដែលនៅសើមទាំងអស់នោះ ទៅដាក់ក្នុងចង្អេរដដែល ហើយយកភ្លើងមកដាក់ឆ្អើរ ដោយដុតភ្លើងតិច ៗ ជំនួសវិញ ប៉ុន្តែការឆ្អើរដោយភ្លើងបែបនេះ ប្រើរយៈពេលយូរណាស់ ទើបវល្លិស្ងួតល្អ ព្រោះបើដុតភ្លើងខ្លាំងពេក នាំឲ្យខូចគុណភាពម្សៅ 12 ។
២– ផលវិបាកដែលទទួលរងពីការផលិតម្សៅវល្លិរមៀត
ពេល ដែលការផលិតបានចប់រួចរាល់ ពួកកម្មករបានបង្ហូរទឹកត្រាំវល្លិរមៀត ដែលមានជាតិអាស៊ីត និងអំបិលចូលទៅក្នុងទីវាល ក្នុងព្រៃ ក្នុងបឹង អូរ ត្រពាំង នៅក្បែរ ៗ កន្លែងផលិតនោះ ដែលជាចំណែកធ្វើឲ្យ គ្រោះថ្នាក់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះបរិដ្ឋាន ។ នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋ ដែលនៅជិតអូរ បឹង ស្ទឹង ត្រពាំង យកទឹកទាំងនោះទៅប្រើប្រាស់ នឹងធ្វើឲ្យពួកគេហើមពោះ រាករូស រលាកក្រពះ ពោះវៀន បង្ករោគថ្លើម ហើយអាចបង្គគ្រោះថ្នាក់រហូតដល់បាត់បង់ជីវិតថែមទៀតផង 13 ។ ដោយឡែក សត្វពាហនៈ និងសត្វព្រៃទាំងឡាយ ដែលចូលទៅផឹកទឹកទាំងនោះ ក៏ទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ដូចគ្នានឹងមនុស្សផងដែរ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មច្ឆាតូចធំដែលរស់នៅក្នុងទឹកនោះ នឹងត្រូវងាប់អស់ បើសិនទឹកនោះបង្ហូរចូលទៅក្នុងដី បើចំប្រភេទដីសម្បូរជាតិទៅដោយកំបោរ វាមិនសូវបង្កគ្រោះថ្នាក់ទេ ព្រោះជាតិអាស៊ីតវាបំប្លែងនឹងជាតិកំបោរ ដូច្េនះវាមិនបណ្ដាលឲ្យខូចគុណភាពដីទេ តែហើរហូរទៅលើដី ដែលមិនសូវសម្បូរដោយជាតិកំបោរ គឺធ្វើឲ្យដីទាំងនោះខូចគុណភាព 14 ។
ពិសេស ជាងនេះទៅទៀត កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត ងាយនឹងប៉ះពាល់ដល់សុខភាពជាងគេ ។ ជំងឺពីរប្រភេទ ដែលកម្មករត្រូវប្រឈមមុខនោះ គឺជំងឺគ្រុនចាញ់សន្ធំ និងគ្រោះថ្នាក់បង្កឡើងដោយជាតិពុល បណ្ដាលមកពីអាស៊ីត និងអំបិល ដែលពួកគេប្រើប្រាស់ ដើម្បីផលិតម្សៅវល្លិរមៀត ។
V- ជីវភាពប្រជាជន និង ផលប្រយោជន៍ម្សៅវល្លិរមៀត
១– ជីវភាពប្រជាជនក្នុងការរកវល្លិ និងផលិតម្សៅវល្លិរមៀត
តាំង ពីដើមរៀងមក អ្នកដែលទៅរកវល្លិរមៀត តែងជួបនឹងបញ្ហាលំបាក ៗ ខ្វះខាតលើបញ្ហាជីវភាពខ្លាំងណាស់ ទោះបីសព្វថ្ងៃនេះ គេកាប់វល្លិយកមកលក់ក៏ពិតមែន តែជីវភាពគេនៅតែខ្វះខាតដដែល ព្រោះវល្លិដែលកាប់បាន ត្រូវលក់ទៅឲ្យម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតម្សៅវល្លិរមៀត ក្នុងតម្លៃទាបបំផុត ដោយក្នុងមួយគីឡូតម្លៃមួយរយទៅពីររយរៀលប៉ុណ្ណោះ ។ នៅក្នុងការផលិតម្សៅវល្លិរមៀតនេះ ម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតម្សៅ បានចែកកម្មករជាពីរផ្នែក មួយផ្នែកសម្រាប់ផលិតចេញជាម្សៅ បានទទួលប្រាក់ខែ និងអាហារ ៣ ពេល ឯមួយផ្នែកទៀតជាអ្នកកាប់វល្លិ គ្មានប្រាក់ខែទេ គឺកាប់វល្លិយកមកលក់ ថ្លឹងគិតជាគីឡូដោយខ្លួនឯង បើកាប់បានវល្លិច្រើន ប្រាក់ក៏បានច្រើនទៅតាមនោះដែរ ។
ម្យ៉ាង ទៀត វល្លិរមៀតដែលកាប់ហើយ មិនមែនដុះភ្លាម ៗ ឡើយ វាមានរយៈពេលរាប់ឆ្នាំឯណោះទើបដុះវិញ ដូច្នេះជីវភាពពួកគេចេះតែធ្លាក់ចុះដុនដាបទៅ ៗ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ព្រោះមិនសូវមានវល្លិរមៀតឲ្យពួកគេកាប់យកទៅលក់ ដើម្បីយកកម្រៃមកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព គ្រួសារបានឡើយ។
២– ការប្រើប្រាស់ជាឱសថ
រុក្ខជាតិ វល្លិរមៀត មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ប្រជាជនយកទៅប្រើប្រាស់ ធ្វើជាឱសថព្យាបាលរោគគ្រុនក្ដៅ ។ លើសពីនេះទៅទៀត រុក្ខជាតិវល្លិរមៀត ត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរកែច្នៃធ្វើជាឱសថបុរាណ និងឱសថសម័យ សម្រាប់ប្រើការក្នុងស្រុក ក៏ដូចជាយកទៅលក់ នៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានា ។
– ឱសថបុរាណ
ខណៈ ពេលដែលមនុស្សជាច្រើន ទូទាំងពិភពលោក កំពុងតែងាកទៅរកឱសថលោកខាងលិច ដើម្បីព្យាបាលរោគនោះ ហេតុអ្វីបានជាប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួន នៅតែប្រើប្រាស់ឱសថបុរាណទៀត ? តើព្រោះតែឱសថបុរាណថោក ហើយមានប្រសិទ្ធិភាព ឬគ្រាន់តែជាទម្លាប់ដែលមិនងាយផុតរលត់ ។
ជា ធម្មតា ប្រជាជនខ្មែរព្យាបាលរោគ តាមរយៈឱសថបុរាណ ដែលមានទម្លាប់តាំងពីបុរាណកាលមក ។ ឱសថបុរាណខ្មែរ គឺជាទម្រង់នៃការព្យាបាលរោគដោយធម្មជាតិ ដោយមានការផ្សំបញ្ចូលគ្នា រវាងឫសឈើ សំបកឈើ ស្លឹកឈើ និងផ្សំដោយធម្មជាតិមួយចំនួនទៀត ករណីដូចជាប្រភេទវល្លិជាដើម ។ ការផ្សែផ្សំឱសថបុរាណជាច្រើនមុខបញ្ចូលគ្នា អាចព្យាបាលជំងីបានមួយរយមុខ ។
កាល ពីមុន ប្រជាជនខ្មែរសម័យបុរាណ សរសេររូបមន្តឱសថបុរាណនេះ តាមការចេះដឹងដោយខ្លួនឯង ។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន របៀបព្យាបាលនេះ នៅតែបម្រើប្រជាជនខ្មែរដដែល ។ ការប្រើប្រាស់ថ្នាំបុរាណ មានផលប៉ះពាល់តុចតួច ព្រោះផលិតតាមលក្ខណៈធម្មជាតិសុទ្ធសាធ មិនមានប្រើសារធាតុគីមីទេ ។
– ឱសថសម័យ
រុក្ខជាតិ វល្លិរមៀត មិនត្រឹមតែជាឱសថបុរាណ សម្រាប់ព្យាបាលរោគប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាឱសថសម័យទៀតផង ។ គេអាចយកម្សៅវល្លិរមៀត ទៅកែច្នៃធ្វើជាងគ្រឿងសម្អាង ថ្នាំពណ៌ផ្សេង ៗ និង ធ្វើជាថ្នាំពេទ្យ 15 ។
សន្និដ្ឋាន
រុក្ខជាតិ វល្លិរមៀត ជារុក្ខជាតិមួយប្រភេទ ដែលមានសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំង សម្រាប់ព្យាបាលរោគ នាសម័យដែលវិទ្យាសាស្ត្រពុំទាន់មានកររីកចម្រើន រហូតមកដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន ដែលវិទ្យាសាស្ត្រមានការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង ។ ប្រជាជនខ្មែរយើងបានយកវល្លិរមៀតទៅផ្សំធ្វើជាថ្នាំខ្មែរ សម្រាប់ព្យាបាលរោគ លើសពីនេះទៅទៀតនោះ វល្លិរមៀត អាចកែច្នៃធ្វើជាថ្នាំពេទ្យ ថ្នាំពណ៌ គ្រឿងសម្អាងផ្សេង ៗ យកទៅលក់នៅក្រៅប្រទេសថែមទៀត ។
ការ កាប់វល្លិរមៀត យកមកធ្វើជាថ្នាំខ្មែរ វាមិនប៉ះពាល់ដល់បរិដ្ឋានព្រៃឈើខ្លាំងពេកទេ ប្រការដែលយកចិត្តទុកដាក់ជាងគេ គឺការកាប់វល្លិរមៀត យកទៅផលិតចេញជាម្សៅ ព្រោះទីមួយវាបណ្ដាលឲ្យធនធានធម្មជាតិ ត្រូវបាត់បង់បន្តិចម្ដង ៗ ដោយហេតុថាពេលនេះ ការកាប់វល្លិរមៀតចេះតែរុលទៅមុខ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ហើយនៅទីបំផុត រុក្ខជាតិវល្លិរមៀតនឹងត្រូវដាច់ពូជអស់ ។ ទីពីរកាកសំណល់រាវ និងសំណល់រឹង ដែលគេយកទៅចាក់ចោលនៅលើដី ក្នុងបឹង ត្រពាំង អូរ បានបង្ករគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះសុខភាពប្រជាជន មច្ឆាជាតិ សត្វពាហនៈ សត្វព្រៃ និងគុណភាពដី ។ ជនដែលងាយរងគ្រោះដល់សុខភាពជាងគេគឺ កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត ព្រោះគេត្រូវរងនូវជាតិពុល ដែលបង្កឡើងដោយសារជាតិអាស៊ីត អំបិល និងអ្នកដែលទៅកាប់រុក្ខជាតិវល្លិរមៀតមកលក់ ព្រោះពួគគេត្រូវធ្វើដំណើរកាត់ព្រៃ ដែលមានសត្វសាហាវសម្រាន្តក្នុងព្រៃឈើ ងាយនឹងកើតជំងឺផ្សេង ៗ ណាស់ ជាពិសេស គឺជំងឺគ្រុនចាញ់សន្ធំ ។ ម្យ៉ាងទៀត ការឡើងទៅកាប់វល្លិរមៀតពីដើមឈើខ្ពស់ ៗ ក៏ងាយនឹងទទួលគ្រោះថ្នាក់ផងដែរ ។
សរុប សេចក្ដីទៅ ទោះបីរុក្ខជាតិវល្លិរមៀត មានសារៈប្រយោជន៍ អាចធ្វើជាឱសថសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺគ្រុនក្ដៅ និងអាចកែច្នៃធ្វើជាគ្រឿងសម្អាង និងថ្នាំពណ៌ផ្សេង ៗ បានក៏ពិតមែន តែវាក៏បង្គគ្រោះថ្នាក់ច្រើនណាស់ដែរ ហើយមុខរបរកាប់វល្លិរមៀតយកទៅលក់នេះ ក៏មិនបានជួយឲ្យជីវភាពប្រជាជន បានប្រសើរឡើងដែរ អ្នកដែលចំណេញ គឺមានតែម្ចាស់សិប្បកម្មផលិតម្សៅវល្លិរមៀតតែប៉ុណ្ណោះ ។
(រូបភាពរុក្ខជាតិវល្លិរមៀតដែលវារនៅនឹងដី)
1លោក លឹម សុធី មេបញ្ជាការកងអនុសេនាធំប្រចាំនៅឃុំតាតៃ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង
2វចនានុក្រមសម្ដេច ជួន ណាត ការផ្សាយរបស់វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ
3ទស្សនាវដ្ដី ឥន្ទ្រទេវី ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី ២៥ ខែ មករា – ១០ កុម្ភៈ ២០០១
4លោក កែវ អួន កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
5លោក សាយ ស្រៀង កម្មករកាប់វល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
6លោក លឹម សុធី មេបញ្ជាការកងអនុសេនាធំប្រចាំនៅឃុំតាតៃ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង
7លោក អាចារ្យ អ៊ូច សាភួន សមាជិកឆ្លើយឆ្លងខេត្តកោះកុង
8លោក កែវ អួន កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
9លោក រិច តុង មេការ កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
10លោក រិច តុង មេការ កម្មករផលិតម្សៅវល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
11ទស្សនាវដ្ដីប្រជាប្រិយ ឆ្នាំទី ៧ លេខ ១៧៤ ចេញផ្សាយថ្ងៃទី ១១–២០ កក្កដា ២០០១
12លោក សាយ ស្រៀង កម្មករកាប់វល្លិរមៀត នៅព្រំប្រទល់ ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់
13ទស្សនាវដ្ដី ឥន្ទ្រទេវី ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី ២៥ មករា – ១០ កុម្ភៈ ២០០១
14ទស្សនាវដ្ដី ឥន្ទ្រទេវី ចេញផ្សាយ ថ្ងៃទី ២៥ មករា – ១០ កុម្ភៈ ២០០១
15លោក អាចារ្យ អ៊ូច សាភួន សមាជិកឆ្លើយឆ្លងខេត្តកោះកុង
ស្រុកកោះធំនៃប្រទេសកម្ពុជា 